قبل از هر چیز اجازه دهید تعریفی از نرم افزار و سخت افزار داشته باشیم. در کل کامپیوتر شما از دو بخش اصلی تشکیل شده است، سخت افزار و نرم افزار! سخت افزار شامل هر قطعه کامپیوتری مانند ماوس کیبورد ، مانیتور و ... می باشد که می توان آن را مستقیما لمس نمود و نرم افزارها غیر قابل لمس بوده و در حافظه کامپیوتر شما اجرا می شوند مانند آهنگی که در برنامه مدیا پلیر اجرا می کنید ( مدیا پلیر یک نرم افزار از نوع مولتی مدیا است ) و یا ویندوز ایکس پی یا ویندوز 7 که استفاده می کنید یک نوع نرم افزار از نوع سیستم عامل است. یعنی به طور ساده تر هرچیز قابل لمس در ارتباط با کامپیوتر جزء سخت افزار بشمار می رود و هرچیز غیر قابل لمس نرم افزار به شمار می رود. نرم افزار را می توان به نوعی ( تعریف شخصی ) روح سخت افزار و کامپیوتر نامید چراکه سخت افزارها بدون نرم افزار تقریبا غیر قابل استفاده هستند. یعنی نرم افزار پل رابط شما با سخت افزار است و امکان بهره مندی کامل از سخت افزار را فراهم می کند.

حال که دید کلی نصبت به نرم افزار و سخت افزار پیدا کردید مطلب را با تعریف کاملتری از نرم افزار دنبال می کنیم.

رایانه یا کامپیوتر دستگاهی است که برای پردازش اطلاعات تحت یک روال معین استفاده می شود.

● واژه کامپیوتر

مدتی در فارسی به کامپیوتر «مغز الکترونیکی» می گفتند. بعد از ورود این دستگاه به ایران در اوایل دهه ۱۳۴۰ نام کامپیوتر به کار رفت. واژه رایانه در دو دهه اخیر رایج شده و به تدریج جای کامپیوتر را می گیرد. واژه رایانه پارسی است و از فعل پارسی رایاندن به معنی سامان دادن و مرتب کردن آمده. معنی واژگانی رایانه می شود ابزار دسته بندی و ساماندهی.

در زبان انگلیسی طی سالیان متمادی واژه های هم ارزش بسیاری برای این واژه بکار می رفته، و کلمات دیگری نیز وجود داشته اند که از آنها به عنوان کامپیوتر یاد می شود اما معانی متفاوتی را در خود داشته اند. یف شاعرانه تری بکار می رود، tölva که واژه ایست مرکب و به معنای «زن پیشگوی شمارشگر!» می باشد. در چینی رایانه dian nao یا «مغز برقی» خوانده می شود. در انگلیسی واژه ها و تعابیر گوناگونی استفاده می شود، به عنوان مثال دستگاه داده پرداز یا data processing machine

● تعریف ها

با تعریف های بالا می توان به همهٔ ماشین های مکانیکی محاسبه مانند خط کش محاسبه و یا چرتکه نیز به همان صورت که برای ماشین های امروزی به کار می رود، رایانه گفت. البته عبارات و واژه های بهتری نیز می تواند توصیف فعالیت های این ماشین ها باشند، واژه هایی مانند: داده پرداز، سامانه های پردازش اطلاعات و همچنین کنترل گر.

هنگامی که رایانه های امروزی را درنظر می گیریم، اغلب ویژگی درخور نگرشی می توانند تمامی ویژگی که در سایر دستگاهها پردازشی که اختراع می شوند تقلید نمایند (به هر حال یقینا با سرعت پایین تر). گهگاه، این آستانه قابلیت یک محک سودمند برای شناسایی «رایانه های همه کاره» از ابزارهای با کارایی ویژه قدیمی می باشد. این تعریف «همه کاره» می تواند بصورت رسمی در این تعریف که یک ماشین معین باید بتواند رفتارهای ماشین تورینگ (Turing machine) را تقلید نماید، بکار گرفته شود. ماشینهایی که این نیازمندی را تأمین کرده باشند به عنوان تورینگ کامل (Turing-complete) خطاب می شوند. تا هنگامی که بصورت فیزیکی تأمین فضای ذخیره نامتناهی و احتمال zero crashing وجود نداشته باشد لفظ تورینگ کامل بصورت آسان گیرانه ای به ماشین با ظرفیت ذخیره سازی بالا (نامتناهی) و با قابلیت اطمینان واقعی، گفته می شود. نخستین سری از این ماشینها در سال ۱۹۴۱ بوجود آمد: Z۳ ساخت کونراد زوسه (Konrad Zuse)که توسط برنامه کنترل می شد(اما ویژگی تورینگ کامل آن در سال ۱۹۹۸ به آن داده شد.). ماشین های دیگری نیز بصورت آشفته و با عجله در سراسر دنیا توسعه یافتند. برای اطلاعات بیشتر به تاریخچه رایانه نگاه کنید.